Het kopen van obligaties is niet zo ingewikkeld als het lijkt. Maar het is al handig om de verschillende soorten obligaties te leren kennen en uit te zoeken waar je op moet letten voordat je een obligatie koopt.
Wat zijn obligaties?
Een obligatie is het jongere broertje van de bekendere en risicovollere beleggingen; aandelen. Obligaties staan bekend als veilige havens vergeleken met aandelen. Een portefeuille met veel obligaties wordt hierdoor vaak gekenmerkt als een defensieve beleggingsstrategie. Door het kopen van een obligatie koop je een schuldbewijs van een land, overheidsinstelling of een onderneming – ook wel een emittent genoemd. Een obligatie heeft doorgaans een looptijd van tussen de 5 en de 30 jaar. Het rendement dat je ontvang voor het bezitten van obligaties krijg je in de vorm van couponrente en door koersstijging.
Een obligatie is een schuldbewijs die een derde partij aan jou schuldig is. Een praktische verwoording hiervan is:
Als je een obligatie koopt, dan leen je jouw geld uit aan een bedrijf, overheidsinstelling of een heel land.
Het doel van het uitgeven van een obligatie door een overheid of onderneming is om financiële middelen aan te trekken. Het bedrag dat de emittent wil ophalen is de nominale waarde. Dit bedrag wordt in stukjes verdeeld – deze stukjes worden ook wel coupures genoemd. Coupures zijn eenheden waarmee obligaties worden verhandeld. Coupures worden doorgaans vastgelegd vanaf € 1.000 of een veelvoud hiervan.
Een obligatie is dagelijks verhandelbaar, waardoor de waarde van dag tot dag schommelt. De waarde van een obligatie wordt bepaald door marktwerking en is een procentuele afwijking van de nominale waarde.
Obligaties hebben een looptijd van 5 tot 30 jaar. In deze periode kan een obligatie worden verhandeld en kan de prijs schommelen. De waarde van een coupure is een percentage van de nominale waarde. Als de koers exact gelijk is met de nominale waarde (100%), dan is er sprake van ‘a pari’. Als de koers boven de nominale waarde staat, dan wordt dit ‘boven pari’ genoemd – en onder de nominale waarde wordt ‘onder pari’ genoemd.
Aan het einde van de looptijd ontvangt de eigenaar van de obligatie de prijs van de nominale waarde; a pari (en eventueel een rente afrekening).
Nominale waarde berekenen
Een emittent wil € 10.000.000 aan financiële middelen aantrekken door obligaties uit te geven. De nominale waarde van de obligatie is € 10.000.000. De onderneming kiest ervoor om de nominale waarde gelijkwaardig te verdelen over 5.000 stukjes. In dat geval bereken je de nominale waarde van elke obligatie: € 10.000.000 / 5.000 stukjes = € 2.000.
Naast de waarde van de nominale waarde is er ook nog een koerswaarde, waarvan de basis 100% is. Op het moment dat de koerswaarde op 96% staat, betekent dit dat de obligatie op dat moment een beurswaarde heeft van 96% x € 2.000 = € 1.920.
Aan het einde van de looptijd krijg je 100% van de nominale waarde van de obligatie uitbetaald. In dit geval krijg je aan het eind van de looptijd dus € 2.000.
Hoe maak je winst met obligaties?
Beleggen in obligaties kan op twee manieren rendement opleveren. Je kunt rendement behalen door couponrente en door koersstijging.
Couponrente
Couponrente wordt door de emittent uitgegeven aan obligatiehouders voor het uitlenen van geld. Obligatiehouders ontvangen meestal op een vaste periode; per jaar, half jaar of kwartaal op een vastgestelde datum (coupondatum) de couponrente.
De couponrente staat vaak vast. Dit is een vaste percentage over de nominale waarde van de obligatie – deze percentage is al bekend voor de uitgifte van de obligatie. Er zijn ook couponrentes die een variabel rentedeel combineren met een vaste rente. Bij bedrijfsobligaties kan bijvoorbeeld het variabele deel van de rente worden aangepast op basis van financiële resultaten van een bedrijf. In dat geval wordt de rente uitkering periodiek vastgesteld.
Couponrente rendement berekenen
Stel je wil een obligatie kopen met een nominale waarde van € 2.000. De koers staat op 96% tijdens de transactie. Je betaalt € 2.000 x 96% = € 1.920 voor de obligatie. De obligatie betaalt elk kwartaal een couponrente uit van 1% en de looptijd is 2 jaar.
Elk kwartaal ontvang je 1% couponrente voor het bezitten van de obligatie. Dit levert je een rendement op van 1% x 4 kwartalen = 4% per jaar. Indien je de obligatie bezit tot het einde van de doorlooptijd, ontvang je ook nog eens de nominale waarde van de obligatie. Aangezien je deze voor 96% van de nominale waarde hebt gekocht, ontvang je die overige 4% als rendement op koersstijging.
Bij het handelen van obligaties wordt de tussentijdse rente verrekend. De hoeveelheid rente wordt berekend op basis van de verstreken tijd. Stel dat een obligatie halverwege twee rentebetalingen van eigenaar wisselt. De kopende partij moet dan de helft van de eerstvolgende rentebetaling aan de verkopende partij betalen.
Koersstijging
Een koersstijging betekent dat de obligatiewaarde stijgt. Je profiteert van een koersstijging als je obligaties tegen een hogere prijs verkoopt dan waar je ze voor hebt gekocht. In dat geval heeft er koersstijging plaatsgevonden terwijl je de obligaties in bezit had.
Een veelvoorkomende manier om van koersstijging te profiteren is door een obligatie onder de nominale waarde te kopen. Door de obligatie te bewaren tot het einde van de doorlooptijd, ontvang je de nominale waarde van de obligatie. Dit betekent dat je, afhankelijk van de aankoopprijs, profiteert van koersstijging.
Koersstijging rendement berekenen
Stel je wil een obligatie kopen met een nominale waarde van € 2.000. De koers staat op 96% tijdens de transactie. Je betaalt € 2.000 x 96% = € 1.920 voor de coupure. De obligatie betaalt elk kwartaal een couponrente uit van 1% en de looptijd is 2 jaar.
Je bezit de obligatie voor 2 jaar – tot het einde van de looptijd. Je ontvangt dan het volledige coupure bedrag terug – 100%, dus € 2.000. Daarnaast ontvang je voor elk kwartaal 1% couponrente. Dit betekent dat je in totaal 8% aan couponrentes kunt inwisselen voor 8% x € 2.000 = € 160.
In dit geval verdien je € 2.000 – € 1.920 = € 80 aan koersstijging en profiteer je daarnaast van € 160 aan couponrentes. Voor een investering van € 1.920 ontvang je na 2 jaar € 2.260. In totaal levert deze obligatie je in 2 jaar tijd een jaarlijks rendement op van 8,6%.
Ondernemingen kunnen hun eigen koers beïnvloeden door hun eigen aandelen op te kopen of te verkopen. Als een onderneming haar eigen aandelen opkoopt, is dit vaak een teken van een financieel gezond bedrijf die vertrouwen heeft in zijn eigen bedrijf en in de toekomst. Het tegenovergestelde is ook waar, als een onderneming haar aandelen verkoopt, dan is dit vaak omdat ze op snel geld nodig hebben om schulden af te lossen. Dit is vaak een teken van een onderneming die in problemen verkeert.
4 Redenen om obligaties te kopen
Beleggen in obligaties is aantrekkelijk om verschillende redenen. De reden voor het kiezen voor een obligatiebelegging is afhankelijk van de beleggingssituatie, de persoonlijkheid en voorkeuren van een belegger. Lees onderstaande redenen om te bepalen of een obligatiebelegging interessant is voor jou.
Reden 1: Portefeuille verbeteren door spreiding
Door je portefeuille te spreiden met aandelen, obligaties en andere beleggingscategorieën, verbeter je de verhouding tussen het risico en het verwachten rendement. Een effectenportefeuille die bestaat uit twintig of meer verschillende aandelen en obligaties uit verschillende branches heeft een lager risico dan een belegging in enkele aandelen, obligaties of branches, terwijl het verwachte rendement vrijwel gelijkt blijft.
Spreiding van je effectenportefeuille is belangrijk, doordat gebeurtenissen – die vaak niet te voorspellen zijn – voor de ene organisatie gunstig zijn en voor de ander ongunstig.
Een voorbeeld is een stijging van de olieprijs, die gelegen komt voor een oliemaatschappij, maar ongelegen voor een transportbedrijf die meer moet betalen om hun werkzaamheden uit te kunnen voeren.
Op het moment dat de olieprijs stijgt, zullen oliemaatschappijen die een groot voorraad hebben profiteren. Aan de andere kant is dit ongunstig voor de grootgebruikers van olie, zoals transportbedrijven. Ze betalen door de stijgende olieprijs meer .
Reden 2: Meer zekerheid door minder risico
Obligaties bieden over het algemeen minder risico dan aandelen. Dit komt doordat er bij obligaties sprake is van (soms deels) vaste couponrentes en dat obligaties aan het einde van de looptijd de nominale waarde uitkeert.
Deze gegevens geven een duidelijker beeld bij hoeveel rendement je kunt verwachten. Het rendement van een obligatie kan vooraf veel beter in wordt geschat dan dat van aandelen. De vooraf gegeven informatie, zoals couponrentes en nominale waarde dragen bij aan een beter ingecalculeerde rendement.
Zoals met elke belegging is het ook met obligaties (ondanks de defensieve strategie) mogelijk dat de obligatie in waarde daalt. Obligaties zijn daardoor niet geheel vrij van risico’s. De obligatiekoers hangt onder andere af van de:
- Renterisico: Als de rente stijgt, dan zakken de waarde van obligaties. Is de rente op een spaarrekening lucratiever dan de rente van een obligatie?
- Debiteurenrisico: De kredietwaardigheid van de emittent. Hoe waarschijnlijk is het dat de emittent haar schulden aflost?
- Marktrisico: De hoeveelheid vraag en aanbod er is naar de betreffende obligatie. Zijn beleggers over het algemeen optimistisch of pessimistisch?
Reden 3: Vooraf bekend effectief rendement
De looptijd, nominale waarde en rentecoupons staan al vast voordat je een obligatie aanschaft. Je hebt met deze informatie al een helder beeld bij hoeveel effectief rendement je jaarlijks behaalt met de belegging.
Stel je bent op zoek naar een obligatie met een relatief laag risico (A of hoger). De mate van rendement kun je eenvoudig berekenen met de nominale waarde, couponrente, coupure prijs en de looptijd.
Als de obligatie de volgende kenmerken heeft:
- Nominale waarde van € 1.000
- Jaarlijks couponrente heeft van 2%
- Coupure prijs van 96%
- Looptijd van 4 jaar
Als je € 10.000 wilt investeren in deze obligatie, dan kun je vooraf al uitrekenen hoeveel rendement deze investering voor jou gaat opleveren in 4 jaar tijd. Je kunt namelijk 10 coupures kopen, tegen een prijs van 96% x € 1.000 = € 960. Je betaalt € 960 x 10 coupures = € 9.600 voor de 10 coupures.
Na 4 jaar tijd is de obligatie verlopen en is elk coupure € 1.000 waarde. Aangezien je voor elk coupure € 960 hebt betaald, maak je op de koerswaarde als € 40 x 10 = € 400 winst.
Naast die winst ontvang je jaarlijks 2% couponrente over de nominale waarde van de obligatie. In dit geval is dat dus € 1.000 x 2% = € 20. Dit ontvang je jaarlijks voor elke coupure, dus € 20 x 10 coupures = € 200 per jaar. Als je dit vermenigvuldigt met het aantal jaren dat je couponrente ontvangt (4 jaar), dan ontvang je dus € 200 x 4 jaar = € 800 aan couponrente.
In totaal ontvang je dus € 400 aan koersstijging en € 800 aan couponrentes. Dit is een totale winst van € 1.200 op een investering van € 9.600. Het rendement in percentages wordt als volgt berekend: € 1.200 / € 9.600 x 100% = 12,5%. De belegging in deze obligatie heeft in totaal 12,5% opgeleverd. Als we 12,5% delen voor 4 jaar, komen we uit op een gemiddeld jaarlijks rendement van 3,1%.
Reden 4: Alternatief voor spaarrekening
Beleggen is een marathon en geen sprint. Het doel met duurzaam beleggen is om op een zo risicoloos mogelijke manier zo veel mogelijk rendement te behalen. Je maakt hierbij continu de afweging tussen risico en rendement. Zorg ervoor dat je geduldig bent en onderzoek doet naar de onderneming en de branche voordat je er in investeert. Als je snel, veel rendement wilt behalen, zal de kans groter zijn dat je in één keer een groot deel van je vermogen verliest. Zorg ervoor dat je beleggen als een investering ziet en niet als een casino.
Obligatie kopen: Waar moet je beginnen?
Het kopen van obligaties heeft meestal een iets hogere drempel dan bij het kopen van aandelen. Dit komt doordat het initiële bedrag wat je in moet leggen wat hoger ligt. De nominale waarde van de meeste obligaties is €1.000, maar er zijn een aantal mogelijkheden om niet direct een volledige nominale waarde te hoeven betalen.
Obligatie kopen via een broker
Je kunt obligaties kopen bij een online broker. Je koopt hierbij van andere investeerders die de obligatie willen verkopen. Afhankelijk van de nominale waarde op dat moment kan het zijn dat je een lagere prijs betaalt dan €1.000. Een andere mogelijkheid om minder te betalen voor een obligatie is door deze rechtstreeks van de obligatie-aanbieder te kopen tijdens een eerste obligatie-uitgifte. Bij het kopen tijdens de ‘initial bond offering’ kun je mogelijk korting krijgen op de waarde van de obligatie.
Obligatie kopen via een ETF of fonds
Obligaties kunnen ook worden verkregen door te investeren in een ETF of fonds die obligaties in de portefeuille heeft. Vaak bieden ETF’s obligaties aan met een bredere spreiding, gericht op de korte-, middellange- en lange termijn. Daarnaast kunnen ETF’s ook gespreide blootstelling bieden aan bepaalde sectoren of markten. ETF’s en fondsen zijn hierdoor een uitstekende optie voor de meeste beleggers, omdat het direct diversificatie biedt en je niet in grote stappen obligaties hoeft te kopen.
Obligatie kopen: Waar moet je op letten?
Niet alle obligaties zijn even kansrijk om een rendement op te verdienen. Gebruik onderstaande 3 stappen om te bepalen welke obligaties in jouw portefeuille passen:
1. Kan de lener zijn obligaties betalen?
Het antwoord op deze vraag is van het grootste belang, want als een uitgever haar obligaties niet kan betalen – zijn belofte om uitgeleend geld met rente terug te betalen – is er voor de meeste beleggers geen reden om te overwegen ze te kopen. Met wat speurwerk kun je inschatten of de partij aan haar schuldverplichtingen kan voldoen.
Obligaties worden beoordeeld door ratingbureaus, met drie grote die de sector domineren: Moody’s, Standard & Poor’s (S&P) en Fitch. Ze schatten de kredietwaardigheid in, kennen kredietratings toe aan bedrijven en overheden en de obligaties die ze uitgeven. Hoe hoger de rating, AAA is de hoogste en vanaf daar daalt het, hoe groter de kans dat het bedrijf zijn verplichtingen nakomt en hoe lager de rentetarieven die het moet betalen.
Bedrijfsobligaties
Een manier om te bepalen of een bedrijf de uitgegeven obligaties kan betalen, is door te kijken naar hoeveel rente een bedrijf betaalt in verhouding tot het inkomen.
Begin met de meest recente jaarlijkse bedrijfsopbrengsten en rentelasten van het bedrijf, die te vinden zijn op de resultatenrekening van een bedrijf. Deze informatie is beschikbaar voor elk beursgenoteerd bedrijf in Europa, vaak beschikbaar op de corporate website van het bedrijf.
Het bedrijfsresultaat verschilt van het netto-inkomen, omdat het geen rekening houdt met rentebetalingen (die fiscaal aftrekbaar zijn) en belastingen. Hierdoor is het bedrijfsresultaat een goede maatstaf om het vermogen van een bedrijf en haar schulden te bepalen.
Staatsobligaties
Het evalueren van door de overheid uitgegeven obligaties is wat lastiger. Overheden hebben doorgaans geen enorme overtollige inkomsten die wijzen op stabiliteit.
Het goede nieuws is dat staatsobligaties over het algemeen veiliger zijn om in te beleggen. Obligaties die zijn uitgegeven door de Amerikaanse federale overheid worden beschouwd als ’s werelds veiligste en beoordeelde AAA. Ze worden als zo veilig beschouwd dat beleggers de rente van de overheid vaak de ‘risicovrije rente’ noemen.
2. Is nu het goede moment om obligaties te kopen?
Zodra de couponrente van een obligatie is vastgesteld en beschikbaar voor beleggers, wordt de obligatie verhandeld op de zogenaamde schuldmarkt. Vervolgens bepalen de bewegingen van de heersende rente hoe de prijs van de obligatie fluctueert.
Obligatieprijzen hebben de neiging om anticyclisch te bewegen. Naarmate de economie opbloeit, stijgen de rentetarieven, waardoor de obligatiekoersen onder druk komen te staan. Naarmate de economie afkoelt, dalen de rentetarieven, waardoor de obligatiekoersen stijgen.
Je zou kunnen denken dat obligaties een geweldige koop zijn in tijden van dat de prijzen het laagst zijn en verkopen wanneer de economie begint te herstellen. Maar zo eenvoudig is het niet.
Beleggers proberen te voorspellen of de rente hoger of lager zal gaan. Maar wachten met het kopen van obligaties kan neerkomen op proberen de markt te timen, wat over het algemeen als een slecht idee wordt beschouwd.
3. Welke obligaties passen bij mijn portefeuille?
Welke type obligaties voor jou geschikt zijn, hangt af van verschillende factoren. Denk hierbij aan risicotolerantie, inkomensvereisten en jouw belastingsituatie.
Een goede diversificatie van obligaties kan een mix zijn van bedrijfs- en staatsobligaties. Deze obligaties dragen bij aan het diversifiëren van de portefeuille om het hoofdrisico te verkleinen. Diversifiëren met een obligatieportefeuille kan met een klein vermogen lastig zijn, doordat obligaties doorgaans in stappen van €1.000 worden verkocht. In plaats daarvan is het veel praktischer om obligatie-ETF’s te kopen. Deze fondsen zijn meestal al gediversifieerd en je kunt ze kopen tegen kleinere bedragen.
eToro is door Beter Beleggen uitgeroepen tot de beste broker van 2023
Meld je aan en begin binnen enkele minuten met beleggen over de hele wereld tegen lage tarieven.
79% van de particuliere beleggers verliest geld bij het handelen in CFD’s met deze provider.
Veelgestelde vragen over obligaties
Een obligatie is een vastrentend instrument dat een lening vertegenwoordigt die door een belegger aan een lener is verstrekt (meestal een bedrijf of een overheid). Een obligatie kan worden gezien als een schuldpapier tussen een geldgever en de lener, met inbegrip van de details van de lening en de betalingen.
Obligaties worden uitgegeven door overheden en bedrijven wanneer ze geld willen ophalen. Door een obligatie te kopen, geef je de verstrekker van de obligatie een lening. Je komt samen met de lening aanbieder overeen om de nominale waarde van de lening op een specifieke datum terug te betalen. Je ontvangt rente over de obligatie, meestal ontvang je couponrente twee keer per jaar.
Obligaties betalen met regelmaat couponrente. Op die manier ontvang je stabiele, voorspelbare inkomstenstroom uit jouw spaargeld.
Één van de grote risico’s van beleggen in obligaties is een verandering in de heersende rentetarieven. Dit is met name van belang omdat de rentetarieven laag zijn.
